Trong cuộc đời của chúng ta, biết người thì dễ, hiểu người thì khó, mà biết người, hiểu người nhưng không phán xét họ lại càng khó hơn.
Một người đàn ông giàu có sinh được 4 người con trai. Ngay từ khi các con còn nhỏ, ông đã luôn chú trọng dạy con cách làm người, cách đối nhân xử thế vì ông không muốn con mình dựa dẫm vào gia thế giàu có mà khoe khoang kiêu ngạo buông thả bản thân và không chịu phấn đấu.
Một lần, vì muốn các con của mình hiểu được một điều quan trọng của cuộc sống thông qua trải nghiệm thực tế nên ông đã nói họ đi đến một nơi rất xa, ở đó có trồng một loại lê quý. Mỗi người con sẽ đến đó một lần vào các thời điểm khác nhau trong năm. Ông muốn họ quan sát cây lê để rồi kể lại cho ông những gì họ đã thấy ở đó.
Người cha phân công con trai cả sẽ đi tới chỗ cây lê quý đó vào mùa đông, nhìn ngắm kỹ cây lê rồi quay về. Con trai thứ hai đi đến đó vào mùa xuân, con trai thứ ba đến đó vào mùa hè và con trai út sẽ đến đó vào mùa thu.
Bốn người con vâng lời cha và họ lần lượt đi tới chỗ đó, vượt qua chặng đường xa xôi, nắng mưa và đôi khi cả gió rét. Đợi tới khi người cuối cùng quay trở về, người cha gọi họ đến và muốn được nghe trải nghiệm của họ trong cuộc hành trình này.
Bốn người con đều nóng lòng muốn chia sẻ với cha những gì họ đã thấy.
Con trai lớn kể lại: “Con thấy cái cây đó xấu xí lắm, thân cong, lá xác xơ. Nó dường như không có chút sức sống nào cả”.
Người con thứ hai lập tức ngắt lời: “Không đúng, cái cây đó đầy những chồi non xanh mơn mởn”.
Người con thứ ba nghe vậy lắc đầu: “Con cảm nhận được hoa của cây có mùi thơm ngọt dịu và trông rất đẹp. Đó là loài hoa đẹp nhất so với tất cả các loài hoa mà con từng nhìn thấy trước đây”.
Người con trai út không cùng quan điểm với ba anh: “Cây có rất nhiều quả chín, có nhiều quả còn rơi xuống. Lá của nó có chiếc màu vàng nhạt, có chiếc màu vàng đậm. Nhưng con cảm nhận được một sự hài hòa và yên bình khi ngắm nhìn cây lê đó”.
Sau khi nghe từng người con trai chia sẻ, người cha nói: “Không ai sai cả. Tất cả các con đều đúng. Mỗi con chỉ nhìn thấy được thực trạng của cây trong mùa một mùa nhất định, do đó các con đã nói về những gì bản thân nhìn thấy về trạng thái của cây ở thời điểm đó. Trạng thái của cây thay đổi theo thời gian, cũng giống như trạng thái của con người. Chúng ta không nên phán xét ai đó bằng cách chỉ nhìn người ta tại một thời điểm nhất định trong cuộc sống của họ. Đó là những gì cha muốn các con phải học”.
Người cha tiếp tục nói: “Nếu các con bỏ cuộc khi đối diện với mùa đông giá lạnh, các con sẽ bỏ lỡ những triển vọng tốt đẹp khi mùa xuân đến, rồi sẽ bỏ lỡ cả vẻ đẹp trong mùa hè và sự trọn vẹn khi mùa thu tới.”
Trong cuộc đời của chúng ta, biết người thì dễ, hiểu người thì khó, mà biết người, hiểu người nhưng không phán xét họ lại càng khó hơn. Thói quen so sánh, đánh giá dường như trở thành cố hữu trong chúng ta. Tuy nhiên, những điều ta nhìn thấy ở họ tại thời điểm ấy lại chỉ là một lát cắt của cuộc đời họ, là họ ở khoảnh khắc đó mà thôi.
Giống như một người phụ nữ, người ta sẽ thấy cô là một doanh nhân quyết đoán, có tầm nhìn, có tài lãnh đạo khi quan sát cô làm việc. Tuy nhiên, trở về nhà với cương vị là một người mẹ, cô lại hiền dịu, đảm đang và giản dị.
Chính bởi vậy, những điều mắt ta có thể nhìn thấy lại không đủ để đánh giá một con người. Bản chất của một người cần chúng ta qua thời gian lâu dài tìm hiểu mới có thể thấu hiểu, cần chúng ta có dũng khí hạ bỏ cái tôi của mình, bước vào thế giới của họ với một trái tim nhân hậu và tấm lòng cảm thông. Rốt cuộc thì nhân cách, đạo đức, phẩm hạnh của một người mới thực sự trả lời cho câu hỏi họ là ai.
Cũng như thế, đối với một cuộc hành trình, một sự việc, đừng vì chút khó khăn nhất thời mà đứt gánh giữa đường, đừng vì chút áp lực mà từ bỏ niềm tin và nguyên tắc sống đúng đắn của mình. Nghịch cảnh chỉ là một phép thử, để xem với những gì chính bản thân mình đã lựa chọn, ta có đủ dũng khí và kiên định đi đến cuối con đường hay không.
Tình yêu và hạnh phúc mà chúng ta đạt được trong cuộc sống chỉ có thể được đánh giá đúng vào thời điểm cuối cùng, khi chúng ta đã trải qua hết thảy bốn mùa trong một năm, trải qua tất cả các giai đoạn trong cuộc sống.
Biên tập: An Nhiên
