Quyền sống, quyền tự do và quyền không đeo khẩu trang: một con siêu vi giữa lòng nước Mỹ bị chia đôi.
Nếu một quốc gia dẫn đầu thế giới về khoa học kỹ thuật không thuyết phục nổi công dân của mình đeo khẩu trang trong một trận đại dịch thì đúng là quốc gia đó có vấn đề.
Và đó là sự thật mà nước Mỹ phải đối mặt vào lúc mà một loài siêu vi siêu truyền nhiễm hoành hành vào đúng lúc mà dân Mỹ kỷ niệm ngày Lễ Độc Lập, ngày lễ mà thông thường người ta tụ họp nhau để ăn mừng.
Với số người nhiễm bệnh mới càng ngày càng nhiều, các chuyên gia về y tế công cộng e ngại rằng không có đủ số người Mỹ thấy rõ nguy cơ – hoặc tệ hơn nhìn cuộc khủng hoảng này qua lăng kính ý thức hệ chính_trị trong một năm bầu cử.
“Thật là một tình trạng quái đản mà chúng ta rơi vào khi mà đeo khẩu trang trở thành môt tuyên ngôn chính_trị. Chúng ta cần phải thức tỉnh mà nhận rằng bệnh dịch này không có tự nó biến mất đâu.”
Đó là lời than thở của ông Cameron Wolfe, giáo sư về bệnh truyền nhiễm tại trường đại học y khoa, Viện Đại Học Duke.
Một quốc gia mà có nhiều người được giải thưởng Nobel nhất thế giới, phát triển thuốc_chủng đầu tiên chống bệnh tê_liệt, đưa con người đầu tiên lên mặt trăng, nay trở thành nước chống siêu vi virus Corona tệ hại nhất. Mỹ có con số bị nhiễm bệnh cao nhất – trên 2.8 triệu người và còn đang tăng nhanh thêm – cũng như số người thiệt mạng vì bệnh cao nhất – trên 130,000 người.
Phản ứng trống đánh xuôi kèn thổi ngược tại Mỹ đã tạo ra một làn sóng chỉ trích chống lại chính quyền Donald Trump. Thế nhưng dịch bệnh này cũng rọi một tia sáng vào căn bệnh chính của xã hội Mỹ: chính_trị hóa khoa học, tán loạn thông tin và bất bình đẳng kinh tế xã hội. Những căn bệnh này đã ngấm ngầm lan tràn bên trong nước Mỹ từ nhiều chục năm nay và nay làm cho nước Mỹ trở thành đặc biệt nhạy cảm với dịch bệnh như COVID-19.
Trên thế giới, việc cởi mở dần các giới hạn họat động của nền kinh tế đều dựa trên một điều căn bản: niềm tin vào sự trung thực của các giới chức trách nhiệm. Người ta dựa trên một giả thuyết rằng có một số dân chúng đông đủ tin vào các điều mà các nhà chuyên môn khuyến cáo: đeo khẩu trang, rửa tay đều đặn, giữ khoảng cách với người khác, để ngăn chặn việc siêu vi lan tràn sang người khác. Tuy rằng không có quốc gia nào thực hiện được việc này một cách hoàn thiện, nhưng nước Mỹ đã vượt xa hơn các nước khác trong việc chống lại những khuyến cáo này nếu ta tin vào các thống kê.
Trong lúc các trường hợp nhiễm bệnh COVID-19 đã đứng hoặc đi xuống tại các quốc gia kỹ nghệ hóa tại Châu Âu và Châu Á, thì nước Mỹ số người nhiễm bệnh mới một ngày một tăng, lập ra những kỷ lục mới. Số người c.h.ế.t vì dịch bệnh này tại Mỹ nay chiếm 25% tổng số tử vong vì bệnh của thế giới. Tuy rằng có những hy vọng kiếm ra được một phương thuốc chữa trị, nhưng nó cũng như là thuốc chủng ngừa còn phải mất nhiều tháng nữa mới có hy vọng trở thành sự thực.
Trong cuộc điều trần trước Thượng Viện tuần trước, Bác Sĩ Anthony Fauci, chuyên gia hàng đầu của Mỹ chống dịch bệnh, cho biết nếu không mau chóng ngăn chặn được siêu vi này thì một làn sóng truyền nhiễm mới tại các tiểu bang như Florida, Texas, Arizona hay California có thể đẩy số người nhiễm bệnh mới mỗi ngày lên trên 100,000.
Ông Fauci nói: “Theo tôi chúng ta cần phải nhấn mạnh đến trách nhiệm mà chúng ta có với tư cách là một cá nhân và là một thành phần của cố gắng xã hội nhằm chống lại dịch bệnh này.”
“Tuy rằng tỷ lệ tử vong của COVID-19 đã có khuynh hướng đi xuống trong những tuần vừa qua trên mức độ toàn quốc, nhưng nó có thể thay đổi. Nó có thể trở thành rất xấu,” ông nói thêm.
Các đoạn video cho thấy các quán r.ư.ợ.u và hộp_đêm từ Arizona cho đến Michigan đầy chen chúc người, và những biểu tình chính_trị như tại Oklahoma đã làm các chuyên gia y tế công cộng lo ngại. Siêu vi chứa trong các giọt nước li ti được bắn ra không khí và di chuyển theo gió mỗi khi một người có bệnh hắt xì, nói hay la_hét được coi như là con đường chính mà bệnh được truyền từ người này sang người khác.
Ngay cả Bác Sĩ Robert Redfield, giám đốc Trung Tâm Phòng Ngừa Dịch Bệnh Mỹ (CDC), một người do Tổng Thống Donald Trump bổ nhiệm cũng lên tiếng kêu gọi mọi người hãy đeo khẩu trang trong buổi điều trần trước Thượng Viện tuần trước
Phản ứng bất lực trước dịch bệnh đã đặt Tổng Thống Donald Trump mà con số người ủng hộ đã tan dần như tuyết gặp nắng trong mấy tuần qua trước một nguy cơ thất cử nghiêm trọng. Theo một cuộc khảo sát do CBS News thực hiện vừa mới công bố tuần này, 72% dân Mỹ nói rằng chính quyền Trump đã không sửa soạn gì để chống lại dịch bệnh COVID-19 này mà vốn đã xuất hiện tại Trung Quốc từ mấy tháng trước khi truyền sang Mỹ. Và điều quan trọng hơn nữa là giữa ông tổng thống và những nhà khoa học hàng đầu về dịch bệnh mỗi bên đưa ra một thông điệp mâu thuẫn nhau. Ông Trump có lúc thì nói rằng siêu vi này sẽ biến mất mà không cần phải có thuốc_chủng ngừa cũng như đưa ra những vị thuốc_chữa nguy_hiểm mà không hữu hiệu như hydroxychloroquine hoặc thuốc_tẩy.
Dân Mỹ không phải là không biết đến khoa học. Dân Mỹ cũng tin vào khả năng của những nhà khoa học Mỹ. Nhưng đảng phái đóng một vai trò quan trọng khi nói đến khoa học và vai trò của khoa học trong các quyết định về chính sách. Theo một cuộc khảo sát của tổ chức Pew Research, 73% những người Dân Chủ hoặc độc lập thiên về Dân Chủ cho rằng các nhà khoa học cần phải được đóng góp vào việc quyết định những chính sách có dính dáng đến khoa học, trong khi chỉ có 43% những người Cộng Hòa và những người độc lập thiên về Cộng Hòa nghĩ như vậy.
Đây không phải là lần đầu tiên mà khoa học bị chính_trị hóa tại Mỹ. Trong quá khứ, đã có những tranh chấp gay gắt chống lại những bằng chứng mà các nhà khoa học đưa ra về nguy cơ từ th.u.ố.c lá, thay đổi khí hậu và thuốc_chủng ngừa. Năm ngoái sau hai chục năm bị ngăn chặn, Quốc Hội Mỹ lần đầu tiên thông qua việc cho phép làm một cuộc nghiên cứu về bạo_hành bằng s ú n g. [qd]
