Hai mươi năm trước, vào ngày 19/10/2001, hàng trăm người tầm trú trên một chiếc thuyền nhỏ đã vùi thân nơi biển cả khi cố gắng đến Úc từ Indonesia. Thảm kịch năm 2001 vẫn được cho là có sự che đậy, trong khi hoàn cảnh xung quanh vụ chìm tàu vẫn chưa được biết đến. Vụ việc xảy ra khi chính phủ Howard có lập trường cứng rắn đối với người xin tị nạn, trước một cuộc bầu cử Liên bang mà họ có nguy cơ thua cuộc. Giờ đây một phiên tòa mới có thể sớm làm sáng tỏ hơn những gì đã xảy ra.
Một đài tưởng niệm nằm dưới bóng của Tòa nhà Quốc hội ở Canberra dành cho 353 thuyền nhân, chủ yếu là người Afghanistan và Iraq sau khi rời Indonesia đã vùi thân nơi biển cả theo một con thuyền chỉ được biết đến với tên gọi Siev-X, viết tắt của cụm từ Suspected Illegal Entry Vessel number 10 (Con tàu số 10 bị nghi ngờ nhập cảnh bất hợp pháp Tàu Nhập cảnh Bất hợp pháp)
Đó là thảm kịch thuyền nhân lớn nhất và tồi tệ nhất từng được ghi nhận về những người tìm đường đến Úc.
Bà Amal Basry hiện đã qua đời, là một trong 45 người may mắn sống sót, nói với SBS’s Dateline về khoảnh khắc tàu đánh cá gặp nạn.
“Giống như cánh cửa Địa ngục mở ra trước mắt chúng tôi, mọi người thảng thốt hét lên. Mấy đứa trẻ và phụ nữ xung quanh tôi đều hấp hối hoặc ngừng thở. Tôi nghe họ hét lên khi họ sắp chết.”
Hơn 280 người thiệt mạng là phụ nữ và trẻ em. Đó là tin tức trang nhất ở Úc và trên toàn thế giới.
Sự việc xảy ra sau vụ tàu Tampa và cái gọi là vấn đề “trẻ em bị ném xuống biển”, một cuộc điều tra của Thượng viện về việc làm thế nào điều đó có thể xảy ra.
Nhưng vào năm 2002, người ta phát hiện:
“Thật lạ thường… một thảm họa lớn về nhân mạng có thể xảy ra trong vùng lân cận của… các hoạt động chuyên sâu của Úc và vẫn không bị phát hiện cho đến ba ngày sau đómà không có bất kỳ mối quan tâm nào được nêu ra trong giới tình báo và ra quyết định.”
Cuộc điều tra đã tiết lộ Chiến dịch Relex tuyệt mật của chính phủ Howard, được thiết kế để theo dõi và ngăn chặn các con thuyền từ bên ngoài lãnh hải của Úc – tiền thân của chính sách Biên giới Chủ quyền của chính phủ Morrison.
Cựu đại sứ Úc và nhà ngoại giao Tony Kevin đã đưa ra bằng chứng trái ngược với quan điểm của chính phủ liên bang.
Hoàn toàn có một sự che đậy. Như tôi đã nói, sự che đậy về sự tham gia của Úc vào chương trình phá vỡ đường dây buôn lậu người ở Indonesia, nơi đã lập chuyến đi. Tàu chắc chắn bị chìm ngay từ đầu, không bao giờ có khả năng nó đến được Đảo Christmas, và cũng là một sự che đậy về lý do tại sao cơ quan giám sát đường hàng không của Úc không nhận được cảnh báo để tìm một chiếc tàu mất tích.
Tony Kevin đã đưa ra bằng chứng về tuyên bố của Thủ tướng John Howard khi đó là tàu Siev-X đã chìm ở vùng biển Indonesia bên ngoài khu vực giám sát của Chiến dịch Relex.
Ba nguồn tin độc lập đều xuất hiện chỉ trong vòng ba ngày sau thảm kịch, tất cả đều cho thấy con tàu đã chìm trên Ấn Độ Dương, trong vùng giám sát hàng hải của Úc, và trong một khu vực mà tàu của Úc có thể rất sẵn sàng và dễ dàng đến cứu hộ từ khu vực Đảo Christmas mà họ đang quản lý.
Sau sự kiện tàu Tampa vào tháng 8 năm 2001, khi chính phủ không cho phép 438 người tầm trú đặt chân đến Úc, chính phủ Howard đã có chính sách cứng rắn đối với những người xin tị nạn, đưa ra các hình thức thuyền phải quay đầu.
Tàu Siev-X đã chìm trong chiến dịch bầu cử năm 2001, một tuần trước khi ông Howard có câu nói nổi tiếng của mình.
“Chúng tôi có một kỷ lục đáng tự hào khi chào đón mọi người từ 140 quốc gia khác nhau, nhưng chúng tôi sẽ quyết định ai đến đất nước này và hoàn cảnh họ đến. “
Tổng trưởng Di trú của Úc lúc bấy giờ là Philip Ruddock.
Ông đã đưa ra visa bảo vệ tạm thời, từ chối quyền đoàn tụ gia đình của người tị nạn ở Úc, điều mà các nhà hoạt động vì người tị nạn đổ lỗi vì đã thúc đẩy mọi người cố gắng đi thuyền nguy hiểm như một phương sách cuối cùng.
“Tôi không nhìn lại và nói những gì chúng tôi đã làm đã dẫn đến điều này, vì vậy tôi không cảm thấy cá nhâ có lỗi liên quan đến sự việc, điều đó không có nghĩa là tôi không cảm thấy tiếc vì xảy ra mất mát nhân mạng.”
Ông Ruddock kiên quyết bác bỏ những tuyên bố về việc che đậy.
“Tôi chỉ đơn giản nói rằng chúng tôi có một loạt các cơ quan và họ xem xét rất kỹ những gì họ có thể tìm thấy: có máy bay trên không, có người đang quan sát, có một cuộc kiểm tra sâu rộng về cách mọi người sử dụng thông tin liên lạc, có người túc trực ở Indonesia, theo dõi sát tình hình. Thực tế là nhóm này đã có thể giải quyết vấn đề đó, khi bạn nhìn thấy tất cả các bằng chứng về nó từ các công chức cấp cao và giàu kinh nghiệm, tôi nghĩ rằng không hợp lý khi hỏi về những phán xét mà họ đã lập ra.”
Mười lăm năm trước, hai người bị kết án vì tội buôn lậu người bằng tàu Siev-X, một người ở Ai Cập và một người ở Brisbane.
Hai mươi năm trôi qua, người tị nạn Iraq Maythem Radhi đã bị dẫn độ từ New Zealand. Tháng 11 tới, ông sẽ phải ra tòa ở Brisbane với cáo buộc tội “tổ chức đưa người không phải là công dân vào Úc” liên quan đến tàu Siev-X.
Theo SBS
