Cách người trẻ châu Á đối diện với áp lực: Quyết định chỉ ‘nằm bẹp’, không kết hôn và sinh con, từ bỏ nhu cầu vật chất

Ở Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc, nhiều người trẻ tuổi cho biết họ đã kiệt sức trước viễn cảnh làm việc liên tục trong khi thu nhập quá ít ỏi.

Là một học sinh trung học lớn lên tại thị trấn nhỏ phía Đông Trung Quốc, Li Xiaoming mơ ước được chuyển đến sinh sống ở một thành phố lớn hơn. Tuy nhiên, giờ đây, khi mới 24 tuổi, Li lại chỉ muốn được nghỉ ngơi.

Trên khắp Trung Quốc, những người trẻ tuổi như Li đang cảm thấy mệt mỏi vì sự cạnh tranh khốc liệt để được vào đại học và khi kiếm việc làm – cuộc chạy đua mệt mỏi trong quá trình tuyển dụng.

Giờ đây, họ đang áp dụng một triết lý mới được gọi là “ping tang”, có nghĩa là “nằm yên”. Cụm từ này trở nên phổ biến vào đầu năm nay trên một diễn đàn của Baidu. Tác giả của bài viết cho biết, thay vì làm việc cả đời để mua một căn hộ và những giá trị gia đình truyền thống, mọi người nên có một cuộc sống đơn giản.

Tuy nhiên, quan điểm này không chỉ giới hạn ở Trung Quốc. Ở khắp Đông Á, nhiều người trẻ tuổi cho biết họ đã kiệt sức trước viễn cảnh làm việc liên tục dù thu nhập quá ít ỏi. Tại Hàn Quốc, người trẻ tuổi không muốn kết hôn hay thậm chí sở hữu nhà. Ở Nhật Bản, họ lại bi quan về tương lai đến mức đang trốn tránh trách nhiệm đối với tài sản.

Lim Woon-taek – giáo sư xã hội học Đại học Keimyung tại Hàn Quốc nhận định: “Người trẻ đang kiệt sức. Họ không hiểu vì sao lại phải làm việc chăm chỉ đến vậy.”

Người trẻ chỉ muốn “nằm bẹp”

Trước đây, khi còn học trung học, mỗi ngày Li đều rất chăm chỉ luyện tập. Trong kỳ thi tuyển sinh đại học, chàng trai trẻ đã vào nhóm 0,37% học sinh có điểm cao nhất tỉnh Sơn Đông. Hiện tại, anh đang học thạc sĩ tại 1 trong 3 trường luật hàng đầu ở Trung Quốc và kỳ vọng sẽ được làm việc tại một công ty luật quốc tế nổi tiếng ở Bắc Kinh.

Tuy nhiên, khi nộp đơn xin việc và thực tập vào tháng 3, hơn 20 công ty đã từ chối Li. Thay vào đó, anh thực tập tại một công ty luật trong nước. Anh chia sẻ: “Sự cạnh tranh giữa các ứng viên cực kỳ khốc liệt. Khi tôi nhìn thấy những sinh viên đang nỗ lực để vào được những công ty luật quốc tế, tôi cảm thấy mệt mỏi và không muốn cạnh tranh nữa.”

Khi quá mệt mỏi và áp lực, Li đã thực hiện lối sống “tang ping”, anh không cố gắng quá nhiều trong kỳ thực tập của mình. Li nói: “Nhiều người giỏi và chăm chỉ hơn tôi, nên tôi thấy lo lắng. Tang ping là không tham vọng, không làm việc quá cật lực.”

Thậm chí, một số người còn “nâng cấp” quan điểm “tang ping”. Một nhóm người dùng trên mạng xã hội Douban cho biết: “Tôi sẽ không kết hôn, mua nhà hay sinh con. Tôi không mua túi hay đồng hồ mà chỉ ‘nằm yên’. Tôi cũng không cố gắng trong công việc.”

Trên thực tế, người trẻ Trung Quốc phải đối mặt với áp lực rất lớn. Theo số liệu của Bộ Giáo dục, trong năm nay, nước này có tới 9,09 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học hoặc cao đẳng.

Ngay cả sau khi tìm được việc làm, nhiều người vẫn mệt mỏi về lịch làm việc dày đặc, đặc biệt là ở các công ty công nghệ lớn với văn hoa “996”. Theo Terence Chong – phó giáo sư kinh tế tại Đại học Hồng Kông Trung Quốc, rất nhiều người trẻ đang làm việc tại các công ty như vậy.

Song, sự căng thẳng đó không chỉ giới hạn trong lĩnh vực công nghệ. Tony Tang – giáo sư đại học 36 tuổi ở Quảng Đông, chia sẻ, anh cảm thấy mệt mỏi khi làm việc 12 tiếng/ngày, 7 ngày/tuần. Tang nói: “Các công ty chỉ cho rằng làm việc chăm chỉ là một trong những công việc mà người Trung Quốc phải làm.”

Trong khi đó, giá nhà tăng cao cũng tạo thêm gánh nặng cho giới trẻ. Giá một căn hộ tại tòa nhà chung cư điển hình ở Bắc Kinh dã tăng hơn gấp đôi trong 6 năm, tính đến năm 2019. Trong cùng kỳ, thu nhập khả dụng bình quân hàng năm tại thành phố tăng 66%.

Terence Chong nói: “Dù có làm việc chăm chỉ đến đâu thì họ cũng rất khó có thể mua nhà. Nếu bạn tìm thấy một chút hy vọng rằng làm việc chăm chỉ có thể mua được nhà, thì bạn có động lực làm việc. Nhưng vấn đề là, bạn không thể tìm thấy bất kỳ hy vọng nào và ‘tang ping’ là điều dễ hiểu.”

Không muốn kết hôn, sinh con hay thậm chí mua nhà 

Dù “tang ping” là một xu hướng tương đối mới ở Trung Quốc, nhưng những người trẻ tuổi ở khu vực các của Đông Á cho biết họ đã sống với sự thất vọng như vậy trong nhiều năm.

22 tuổi, Shin Ye-rim đã từ bỏ dự định kết hôn, sinh con hay sở hữu một ngôi nhà. Cô nói: “Tôi nghĩ vấn đề lớn nhất là giá nhà tăng qua cao.” Ngoài ra, Shin cũng không chắc liệu có đủ tài chính để nuôi một đứa trẻ hay không.

Theo cuộc khảo sát với 3.880 người vào năm 2017 của cổng thông tin việc làm Incruit, 74% người trưởng thành ở Trung Quốc cho biết họ đã từ bỏ ít nhất một kế hoạch – đó là kết hôn, hẹn hò, giải trí, sở hữu nhà hay một khía cạnh khác của cuộc sống. Nguyên nhân là do khó khăn về kinh tế.

Cũng như những quốc gia khác, áp lực đối với thị trường việc làm ở Hàn Quốc đã tăng lên, đặc biệt là trong thời kỳ đại dịch. Năm ngoái, tỷ lệ thất nghiệp của nước này đã tăng lên mức 4% – cao nhất trong 19 năm và 9% người ở độ tuổi 15-19 thất nghiệp. Ngoài ra, một số lý do về xã hội cũng khác khiến giới trẻ Hàn Quốc không muốn lập gia đình, ví dụ như tình trạng phân biệt giới tính, quấy rối tình dục hay đàn ông quá gia trưởng.

Người trẻ Nhật Bản cũng ngày càng chán nản với áp lực công việc và nền kinh tế trì trệ trong nhiều năm. Nhiều người được gọi là “satori sedai” hay “thế hệ từ chức” – họ bi quan với tương lai và không còn nhiệt huyết với vật chất.