Mỹ là đất nước tư bản chủ nghĩa tiên tiến, do đó người dân Mỹ có tính kỷ luật rất cao từ việc tuân thủ luật pháp, luật giao thông, thậm chí họ luôn là người đúng giờ trong các buổi gặp thân mật hoặc các buổi họp bàn công việc.
Nếu bạn hoặc doanh nghiệp của bạn có mối quan hệ giao thương với người Mỹ, đặc biệt đối với những người mới đến Mỹ định cư thì việc tìm hiểu một “gia đình Mỹ sống như thế nào” là điều quan trọng giúp bạn sớm hoà nhập vào cộng đồng.
1. Đúng giờ
Hầu hết người Mỹ rất đúng giờ, họ đến đúng giờ hẹn hoặc đến sớm hơn một ít phút. Và nếu có chuyện đột xuất xảy ra, họ sẽ gọi điện xin lỗi và báo ngay rằng họ sẽ tới trễ hoặc rời cuộc hẹn sang một ngày khác hoặc huỷ cuộc hẹn.
2. Những mối quan hệ xã hội
Tôi có một người bạn Việt Nam đã hồ hởi đến thăm nhà của một người bạn Mỹ khi nhận được lời mời: “Bạn có thể đến nhà tôi bất cứ khi nào”. Mặc dù không thực sự hài lòng về chuyến viếng thăm đường đột này, nhưng người bạn Mỹ của tôi đón tiếp chu đáo người bạn Việt Nam kia. Do đó, bài học rút ra là: dù bạn có nhận được lời mời tương tự, thì hãy gọi điện trước xem họ có nhà hoặc sẵn sàng đón tiếp mình vào thời điểm bạn dự kiến ghé thăm hay không trừ trường hợp bạn có việc khẩn cấp.
Và khi bạn ghé thăm nhà hoặc gia đình của một người Mỹ nào đó để ăn trưa/tối, dự tiệc sinh nhật.… bạn nên mang theo một vài món đồ ăn tự tay nấu hoặc tặng chủ nhà món quà nho nhỏ như chai rượu, đồ lưu niệm. Lưu ý: người Việt Nam thường không mở quà trước mặt khách, tuy nhiên khi ở Mỹ bạn nên làm quen với thói quen này. Người Mỹ thường bình luận hoặc tỏ thái độ rằng họ có thích món quà bạn tặng hay không. Thậm chí, bạn cũng đừng ngạc nhiên nếu họ nhờ bạn hoặc xin bạn biên lai mua quà để đổi theo màu sắc hoặc mẫu mã, kích cỡ mà họ thích (ví dụ như mỹ phẩm, thời trang), do đó bạn nên giữ lại hoá đơn của món quà mà bạn tặng.
Người Mỹ nói chung thường rất cởi mở và thân thiện. Họ có thể chào hoặc nở nụ cười bạn mặc dù bạn và người này chưa từng gặp nhau. Tuy nhiên, bạn cũng đừng nên tỏ ra quá thân mật đối với những người mà bạn mới quen. Một trong điều mà người Việt Nam nên đặc biệt lưu ý là người Mỹ có tính riêng tư rất cao, bạn không nên động chạm đến những đồ cá nhân của họ. Thậm chí, nếu bạn và họ đã là những người thực sự thân thiết hoặc thậm chí là vợ/chồng, họ vẫn rất coi trọng quyền riêng tư của người kia. Do đó, bạn không nên tự động kiểm tra điện thoại, tin nhắn, những đồ dùng hoặc tư trang của người phối ngẫu.
3. Nghỉ ngơi cuối tuần
Hầu hết các công nhân viên chức Mỹ đều làm việc 40 tiếng/tuần. Vào cuối tuần, các gia đình người Mỹ sống như thế nào? Đây là thời gian để họ làm các công việc nhà như quét dọn, giặt giũ, mua đồ ăn cho cả tuần, đi mua sắm hoặc các vật dụng khác cho gia đình. Đối với nhiều hộ gia đình khác thì cuối tuần thời gian để họ xum họp, quây quần bên người thân như cùng nhau nấu ăn hoặc cùng nhau tham gia các hoạt động thể thao, giải trí như đi picnic, xem phim, xem bóng đá, bóng rổ ở sân vận động, đi bơi, đi trượt tuyết… tuỳ theo sở thích của từng người. Lưu ý: vì cuối tuần là thời gian mà người Mỹ dành cho gia đình và bạn bè, do đó bạn không nên bàn đến chuyện công việc hoặc mời các đồng nghiệp tham gia các hoạt động trên nếu bạn và người đồng nghiệp này không thực sự thân thiết.
4. Sòng bài
Tại một số địa phương nhất định ở Mỹ, đánh bạc được coi là hành vi bất hợp pháp. Tuy nhiên, tại một số bang như Nevada (Las Vegas), thành phố Atlantic, New Jersey… hoạt động này được là hợp pháp bởi có đóng thuế đầy đủ. Do đó, vào những dịp nghỉ cuối năm, du khách, thậm chí người dân tại các bang khác của Mỹ đổ xô tới các bang này để tham gia những trò chơi may rủi. Bạn có thể chơi poker, blackjack hay chơi tại các máy điện tử. Bạn có thể mua vé, hoặc dùng thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ để chơi. Tại những sòng bài này, người ta thường gọi này là “game – trò chơi” chứ không phải là “gambling – đánh bạc”.
5. Các câu lạc bộ giải trí
Ở Mỹ, có rất nhiều câu lạc bộ giải trí dành cho độ tuổi từ thanh niên trở lên. Tại một số CLB sang trọng, họ sẽ có những quy định khắt khe về trang phục. Cụ thể, nếu bạn là nam trang phục yêu cầu là đi giày, áo sơ mi (không mặc áo thun), quần tây (không mặc quần jean) và nếu bạn là nữ bạn có thể mặc trang phục như trên hoặc mặc váy và đi giày bít gót.
6. Luật hút thuốc và sử dụng những đồ uống có cồn
Theo quy định, nếu bạn đủ 21 tuổi trở lên, bạn có thể sử dụng các đồ uống có cồn tại các quán bar. Với quy định này, bạn nên mang theo ID hoặc bằng lái xe (nếu có) để bạn chứng minh mình đủ tuổi sử dụng các loại đồ uống nêu trên. Tuy nhiên, đối với đồ uống có nồng độ nhẹ như bia, bạn có thể uống tại nơi công cộng nếu đủ 18 tuổi. Mỹ không chỉ quy định độ tuổi của người sử dụng đồ có cồn mà còn quy định cửa hàng được bán những đồ trên. Đối với rượu mạnh như whisky, cognac bạn chỉ có thể mua những tại các cửa hàng được bang cấp phép như VA ABC.
Luật giao thông của Mỹ sử phạt rất nặng đối với những người sử dụng rượu bia khi lái xe. Cụ thể là nếu bạn bị cảnh sát giao thông phát hiện có nồng độ cồn vượt quá quy định cho phép khi lái xe, bạn sẽ bị phạt tù 3 ngày và thu hồi giấy phép lái xe trong vòng 6 tháng.
7. Sự tự lập
Khác với các nuôi dạy con cái của người Việt Nam, các bậc cha mẹ Mỹ luôn tạo tính tự lập cho con mình ngay từ nhỏ. Ví dụ khi trẻ mới được sinh ra, em bé ngủ trong cũi hoặc phòng riêng. Khi em bé lớn lên một chút, em bé tự xúc ăn, tự mặc quần áo, tự vệ sinh cá nhân…. Và hầu hết những thanh niên đến tuổi trưởng thành đều dọn ra ở riêng, họ có thể ở một mình hoặc ở cùng bạn bè. Tuy nhiên, tại một số gia đình con cái họ sẽ ở chung với ba mẹ cho đến khi họ 25 tuổi.
8. Luật dùng súng tại Mỹ
Vì Mỹ là một nước tự do dân chủ, Chính phủ cho phép công dân Mỹ được sở hữu súng để bảo vệ và khoảng 40% hộ gia đình Mỹ sở hữu ít nhất 1 khẩu súng. Tỷ lệ nam giới sở hữu súng cao hơn 4 lần so với nữ giới; đồng thời, gia đình ở khu vực miền núi hoặc nông thôn sở hữu súng cao hơn người dân sống ở các khu thành thị.
9. Cưới hỏi
Khi viết bài về chủ đề “gia đình Mỹ sống như thế nào”, tôi cũng không quên cung cấp cho các bạn một số thông tin cũng như lời khuyên về văn hoá cưới hỏi của người Mỹ. Ở Mỹ, nam nữ tự do chọn bạn đời và cha mẹ chỉ có quyền giới thiệu chứ không có quyền quyết định đến việc lựa chọn người phối ngẫu cho con mình.
Khác với quan niệm trước khi bước chân đến Mỹ, tôi cứ nghĩ chỉ có các nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam, các dân tộc thiểu số… mới có những phong tục, văn hoá cưới hỏi đặc biệt. Tuy nhiên, khi tham dự một đám cưới của một cặp vợ chồng trẻ người Mỹ tại thủ đô Washington D.C., tôi đã thực sự ấn tượng.
Trước đêm đám cưới, cô dâu và chủ rể tổ chức tiệc độc thân. Tức là cô dâu và các phụ dâu sẽ tổ chức một bữa tiệc linh đình tại resort, khách sạn, khu giải trí… để kỷ niệm ngày độc thân cuối cùng trước khi bước vào cuộc sống vợ chồng. Cũng tương tự như thế, chú rể và các phụ rể sẽ đi đến một nơi khác để tổ chức tiệc độc thân. Và trước ngày cưới, các phụ dâu, phụ rể có thể may đồ đồng phục (tại nhiều đám cưới, phần chi phí này sẽ được chia đều cho mỗi phụ dâu, phụ rể); đồng thời, chuẩn bị một số tiết mục văn nghệ để biểu diễn trong ngày hôn lễ. Đối với những cặp vợ chồng theo đạo Công giáo, hôn lễ sẽ được tổ chức trang trọng tại nhà thờ và ba của cô dâu là người dẫn cô dâu lên thánh đường.
Tiệc đám cưới được chiêu đãi tại nhà hàng, khách sạn thậm chí tại nhà riêng của cô dâu, chú rể. Buổi tiệc sẽ được tổ chức rất thân mật, gần gũi, trẻ trung và sôi động bao gồm các màn biểu diễn âm nhạc, nhảy múa.
Khác với văn hoá của người châu Á, người Mỹ ít khi mừng tiền khi dự đám cưới trừ khi là họ hàng, người thân trong gia đình. Thông thường, người Mỹ tặng quà như đồ gia dụng, đồ dùng cá nhân cho cô dâu chú rể. Để tránh bị trùng quà tặng, bạn nên xác nhận món quà với cô dâu/chú rể trước khi tặng. Thậm chí, cô dâu/chú rể sẽ chỉ định sẵn một số cửa hàng để khách, bạn bè có thể mua quà tặng họ. Cô dâu/chú rể sẽ đưa ra danh sách những món quà họ thích tại một số cửa hàng được họ gợi ý và bạn có thể thể chọn một trong những món quà này. Nếu trường hợp bạn tự mua quà, bạn nên giữ lại biên lai bởi nếu cô dâu/chú rể không thích, họ có thể đổi lấy món quà khác.
Trong đám cưới, các cô phù dâu hoặc phù rể sẽ rắc những hạt gạo hoặc ngũ cốc lên sàn nhà để mang lại sự may mắn, sinh sôi nảy nở cho cô dâu, chú rể. Trước khi kết thúc lễ cưới, cô dâu sẽ tung ra đằng sau mình bó hoa cưới. Những phụ nữ còn độc thân sẽ có cơ hội nhận được bó hoa này. Và người ta cho rằng, người nhận được bó hoa này sẽ là cô dâu tiếp theo. Tương tự chú rể sẽ lột một chiếc bít tất của cô dâu và chàng trai độc thân nào bắt được sẽ được coi là chú rể tiếp theo.
Sau đám cưới, cặp vợ chồng mới cưới sẽ đi nghỉ tuần trăng mật – honeymoon. Tại sao lại gọi là tuần trăng mật? Theo truyền thống của người Teutonic cổ xưa, các cặp vợ chồng mới cưới sẽ uống rượu mật ong trong 1 tháng – 30 ngày và đám cưới thường được tổ chức vào ngày trăng tròn.
